Zwarte Cross: samenwerking om duurzaam watergebruik te bevorderen

2,8 miljoen liter afvalwater in een weekend: Zwarte Cross gaat samenwerking aan om duurzaam watergebruik te bevorderen
De afnemende waterkwaliteit in Nederland en de dreiging van zoetwatertekorten raken ook de evenementenbranche. Daarom kondigt De Feestfabriek Alles Komt Goed B.V., de organisator van de Zwarte Cross, een meerjarig samenwerkingsverband aan met het ministerie van Infrastructuur & Waterstaat, Waterschap Vechtstromen, Waterschap Rijn en IJssel, Drinkwaterbedrijf Vitens, Green Deal Circular Festivals, gemeente Oost Gelre en Samenwerking Water Regio Achterhoek+.

De partijen bundelen hun krachten om innovatieve oplossingen te ontwikkelen, met de focus op het verbeteren van waterzuivering, het reduceren van waterverbruik en het bevorderen van circulair gebruik. De hoop is dat deze innovaties uiteindelijk ook buiten de festivalbranche kunnen worden ingezet.

2,8 miljoen liter water
De afgelopen jaren werden al veel verbeterstappen gezet in de waterhuishouding van de Zwarte Cross. Zo worden toiletten doorgespoeld met water uit een nabijgelegen meer en zette de organisatie vacuümtoiletten in met een 85% lager waterverbruik. Omdat Waterschap Rijn en IJssel moeite had om de plotselinge piek aan afvalwater te verwerken, wordt 2,8 miljoen liter afvalwater in waterzakken opgeslagen op het festivalterrein en gedoseerd geloosd op het riool. Maar deze maatregelen zijn nog niet genoeg om in 2027 te kunnen voldoen aan de strengere eisen voor waterzuivering die voortkomen uit de Europese Kaderrichtlijn Water.

Innovaties
Tijdens de Zwarte Cross 2024 worden zes innovaties getest om water te hergebruiken, zuiveren en besparen. Jotem Water Solutions plaatst haar eerste BluElephant, een mobiele zuiveringsinstallatie die afvalwater biologisch zuivert. Bezoekers kunnen deze machine in actie zien op Playa Exoticana, een zwemplas op het festivalterrein. Achter de schermen installeert MTD de Silver Label Unit, die afvalwater chemisch en fysisch zuivert. Nijhuis Saur Industries voert twee pilots uit. De eerste pilot vindt plaats op de camping in samenwerking met Saxion Hogeschool. Douchewater wordt via een mobiele zuivering verwerkt tot spoelwater voor toiletten. De tweede pilot richt zich op urine. Dat bevat specifieke stoffen die een uitdaging vormen voor zuivering, maar uiteindelijk ook als waardevolle meststof gebruikt kunnen worden bij het verbouwen van voedsel. Urinoirs uit de mannentoiletten worden daarom aangesloten op de ‘Pississippi Pipeline’ om pure urine te verzamelen. Ook wordt een speciaal unisex urinoir getest. Tot slot plaatst Circular Flush waterloze toiletten op het festival.

Kwaliteitscontrole
Waterschap Rijn en IJssel en Waterschap Vechtstromen zijn nauw betrokken bij de innovaties. Drinkwaterbedrijf Vitens en partners willen leren over waterhergebruik voor op langer termijn en vergelijken daarom de kwaliteit van het gezuiverd douchewater met drinkwaterkwaliteit. Onderdeel van het samenwerkingsverband is een publieksonderzoek om onder andere de acceptatie van circulair watergebruik te peilen onder bezoekers. Ook zal Vitens samen met de organisatie van de Zwarte Cross campingbezoekers op ludieke wijze aanmoedigen (drink)water te besparen door bijvoorbeeld korter te douchen.

Er zal minder en schoner afvalwater worden geloosd bij Waterschap Rijn en IJssel. Hoeveel minder moet blijken: als wordt voldaan aan de vastgestelde lozingsnormen, kan gezuiverd water van de Zwarte Cross rechtstreeks de bodem in. 

Kennisdeling
Ook andere festivals krijgen mogelijk met uitdagingen in de waterhuishouding te maken. Op 25 juni vond daarom een online kennissessie plaats, waarin aan zo’n honderd partijen is uitgelegd wat de Kaderrichtlijn Water precies inhoudt en hoe dit een festival als de Zwarte Cross raakt. Dat is nodig, want de regelgeving is relatief onbekend, niet alleen in festivalland maar ook daarbuiten.
De inzichten die met de tests tijdens Zwarte Cross worden opgedaan, worden naderhand geanalyseerd en gedeeld, zodat ook anderen hier hun voordeel mee kunnen doen. Ook gaan de partners in dit samenwerkingsverband aan de slag om innovatieve oplossingen de komende jaren te helpen opschalen. Niet alleen bij festivals, maar ook ander type evenementen en andere sectoren. De Zwarte Cross in juli markeert het begin van deze meerjarige samenwerking voor opschaling van circulaire waterketenoplossingen.