☰

De uitrusting van geluidsman en sound designer Sam Huisman

In onze serie 'De uitrusting van' vertelt een professional over het vak en het materiaal waarmee hij of zij graag werkt. De beurt is aan geluidsman en sound designer Sam Huisman: "Ik ben alle microfoontechnieken afgegaan voordat ik wist welke techniek waarvoor gebruikt kan worden. En ik denk dat dat ook de enige goede manier is om te kijken wat jouw visie wordt."
Lees het volledige artikel onlineLees volledige uitgave online

Alle edities

AV-Entertainment Nr4 2024
AV-Entertainment Nr3 2024
AV-Entertainment Nr2 2024
AV-Entertainment Nr1 2024
AV-Entertainment Nr6 2023
AV-Entertainment Nr5 2023
AV-Entertainment Nr4 2023
AV-Entertainment Nr3 2023
AV-Entertainment Nr2 2023
AV-Entertainment Nr1 2023
AV-Entertainment Nr6 2022
AV-Entertainment Nr5 2022
AV-Entertainment Nr4 2022
AV-Entertainment Nr3 2022
AV-Entertainment Nr2 2022
AV-Entertainment Nr1 2022
AV-Entertainment Nr6 2021
AV-Entertainment Nr5 2021
AV-Entertainment Nr4 2021
AV-Entertainment Nr3 2021
AV-Entertainment Nr2 2021
AV-Entertainment Nr1 2021
AV-Entertainment Nr6 2020
AV-Entertainment Nr5 2020
AV-Entertainment Nr4 2020
AV-Entertainment Nr3 2020
AV-Entertainment Nr2 2020
AV-Entertainment Nr1 2020
AV-Entertainment Nr6 2019
AV-Entertainment Nr5 2019
AV-Entertainment Nr4 2019
AV-Entertainment Nr3 2019
AV-Entertainment Nr2 2019
AV-Entertainment Nr1 2019
AV-Entertainment Nr6 2018
AV-Entertainment Nr5 2018
AV-Entertainment Nr4 2018
AV-Entertainment Nr3 2018
AV-Entertainment Nr2 2018
AV-Entertainment Nr1 2018
AV-Entertainment Nr6 2017
AV-Entertainment Nr5 2017
AV-Entertainment Nr4 2017
AV-Entertainment Nr3 2017
AV-Entertainment Nr2 2017
AV-Entertainment Nr1 2017
AV-Entertainment Nr6 2016
AV-Entertainment Nr5 2016
AV-Entertainment Nr4 2016
AV-Entertainment Nr3 2016
AV-Entertainment Nr2 2016
AV-Entertainment Nr1 2016
AV-Entertainment Nr6 2015
AV-Entertainment Nr5 2015
AV-Entertainment Nr4 2015
AV-Entertainment Nr3 2015
AV-Entertainment Nr2 2015
AV-Entertainment Nr1 2015
AV-Entertainment Nr6 2014
AV-Entertainment Nr5 2014
AV-Entertainment Nr4 2014
AV-Entertainment Nr3 2014
AV-Entertainment Nr2 2014
AV-Entertainment Nr1 2014
AV-Entertainment Nr6 2013
AV-Entertainment Nr5 2013
AV-Entertainment Nr4 2013
AV-Entertainment Nr3 2013
AV-Entertainment Nr2 2013
AV-Entertainment Nr1 2013
AV-Entertainment Nr6 2012
AV-Entertainment Nr5 2012
AV-Entertainment Nr4 2012
AV-Entertainment Nr3 2012
AV-Entertainment Nr2 2012
AV-Entertainment Nr1 2012
AV-Entertainment Nr6 2011
AV-Entertainment Nr5 2011
AV-Entertainment Nr4 2011
AV-Entertainment Nr3 2011
AV-Entertainment Nr2 2011
AV-Entertainment Nr1 2011
AV-Entertainment Nr6 2010
AV-Entertainment Nr5 2010
AV-Entertainment Nr4 2010
AV-Entertainment Nr3 2010
AV-Entertainment Nr2 2010
AV-Entertainment Nr1 2010
AV-Entertainment Nr6 2009
AV-Entertainment Nr5 2009
AV-Entertainment Nr4 2009
AV-Entertainment Nr3 2009
AV-Entertainment Nr2 2009
AV-Entertainment Nr1 2009
AV-Entertainment Nr6 2008
AV-Entertainment Nr5 2008
AV-Entertainment Nr4 2008
AV-Entertainment Nr3 2008
AV-Entertainment Nr2 2008
AV-Entertainment Nr1 2008
AV-Entertainment Nr6 2007
AV-Entertainment Nr5 2007
AV-Entertainment Nr4 2007
AV-Entertainment Nr3 2007
AV-Entertainment Nr2 2007
AV-Entertainment Nr1 2007
AV-Entertainment Nr6 2006
AV-Entertainment Nr5 2006
AV-Entertainment Nr4 2006
AV-Entertainment Nr3 2006
AV-Entertainment Nr2 2006
AV-Entertainment Nr1 2006
AV-Entertainment Nr1 2005

De uitrusting van geluidsman en sound designer Sam Huisman

Magazines | AV-Entertainment Nr2 2024

In onze serie 'De uitrusting van' vertelt een professional over het vak en het materiaal waarmee hij of zij graag werkt. De beurt is aan geluidsman en sound designer Sam Huisman: “Ik ben alle microfoontechnieken afgegaan voordat ik wist welke techniek waarvoor gebruikt kan worden. En ik denk dat dat ook de enige goede manier is om te kijken wat jouw visie wordt." 

Eigenlijk wilde Sam Huisman vroeger iets met muziek gaan doen. Hij speelde drums en gitaar, maar was ook bezig met opnemen. “En dat vond ik eigenlijk leuker dan het spelen”, vertelt hij nu in zijn studio in Utrecht. “Op een gegeven moment zette ik een keer een microfoon in de tuin van mijn ouderlijk huis. Microfoonkabel uit het raam, microfoon op een statief en proberen om mooie opnamen van de tuin te maken. Kijken wat er allemaal gebeurt. En grappig genoeg kwam dat bij mij veel meer binnen door een microfoon dan door gewoon in de tuin te zitten. Met een microfoon worden je oren worden anders geopend. Waar je eerder geluid wegfilterde en onbewust was, word je geconfronteerd met het feit dat er vliegtuigen zijn en dat je buurman een blaffende hond heeft. Dat worden dan problemen die je als geluidsman moet zien op te lossen of moet omarmen.” 

Technieken ontdekken
Deze eerste audio-ervaringen van Huisman vonden plaats in Heerlen, waar hij vandaan komt. Nadat hij later eerst werd aangenomen op het conservatorium in Den Haag, maakte hij uiteindelijk toch een andere keuze. Huisman ging Sound Design studeren aan de HKU in Hilversum, waar hij in 2013 afstudeerde. "Bij de HKU leerde je heel methodisch de achterkant van de techniek begrijpen, zodat je alle nieuwe technieken die gebruikmaken van de basisprincipes ook relatief makkelijk meester kunt worden”, legt hij uit. “Daardoor verzand  je niet zo snel in een ouderwetse manier van werken. Zo heb ik ook wel wat gemist. Op de filmacademie leer je ook ‘op de set etiquette’. En je leert de manier waarop het nou eenmaal gedaan wordt, gedaan moet worden of gedaan werd. Dat heb ik gemist, maar dat vind ik eigenlijk eerder een zegen dan een vloek. Al die dingen kun je namelijk door ervaring leren. Mijn eigen stem heb ik misschien juist daardoor makkelijk kunnen vinden. Welke techniek het beste is, kan een docent je vertellen en dan kun je het daarmee eens of oneens zijn. Maar op 't moment dat je 't gewoon overneemt en voor waarheid aanneemt omdat dat het enige is wat wordt gepresenteerd, dan is er geen uitdaging. Ik ben alle microfoontechnieken afgegaan voordat ik wist welke techniek waarvoor gebruikt kan worden. En ik denk dat dat ook de enige goede manier is om te kijken wat jouw visie wordt." 

INDOOR
Huisman heeft zijn eigen studio in het centrum van Utrecht, pal naast het Spoorwegmuseum. Hij is op het moment van spreken bezig met de nabewerking van een tv-serie en demonstreert een plug-in waar hij veel mee werkt, die INDOOR heet. De plug-in is van Nederlandse makelij (Audio Ease) en de interface laat een huis zien met verschillende kamers. “De ene kamer heeft een stenen vloer, de andere een houten vloer of een tapijt. In het huis kun je op elk moment een speaker en een microfoon plaatsen. Het idee is dat je elk geluid kunt laten klinken alsof het bijvoorbeeld vanuit een andere kamer komt, al dan niet met de deur open of dicht”, vertelt Huisman. “Door de vloeren en de inrichting van de kamers klinkt het gedempt of juist heel hol. De plug-in bevat diverse omgevingen, waaronder ook een auto, die erg van pas komt bij de bewerking van geluid van de serie waar ik nu mee bezig ben.”

Sfeer
Huisman's werk bestaat uit twee componenten: geluid opnemen en geluid bewerken. Geluid opnemen doet hij op locatie bij documentaires en fictiefilms, maar hij doet ook wel eens een theaterregistratie. En soms gaat hij op pad om gewoon geluiden op te nemen, waarmee hij zijn eigen library opbouwt. “Daarvoor ga ik ook elk jaar wel een keer op reis, want geluiden zijn in andere landen toch weer anders dan bij ons.” De sfeer van de omgeving is heel belangrijk bij het opnemen van geluid, geeft hij verder aan: "Als je geluid opneemt voor een film dan vormen dialogen de prioriteit, want die zijn er alleen op dat bepaalde moment. Alles wat daaromheen gebeurt wordt in een later stadium ontworpen. Maar die sfeer van de plek waar een karakter neergezet wordt, ik noem dat altijd de arena, die kun je ook vangen. Dat moet wel op een hele andere manier dan die dialoog. Waar je die dialoog juist heel clean en verstaanbaar wil hebben, is die sfeer juist een combinatie van heel veel bronnen die met elkaar gemengd zijn, naklinken in galm en geabsorbeerd worden door de omgeving.” 

Microfoonopstelling
Om de sfeer van een locatie te vangen voor bioscoop heeft Huisman een zeer omhullende opstelling ontwikkeld door eigenlijk te doen alsof de speakers zijn microfoons zijn: “In een bioscoop met surround sound word je omringd door vijf speakers en ik heb een soort constructie bedacht waardoor je microfoons in een vergelijkbare (Williams) opstelling zet.  Voor 5.1 heb ik dus vijf microfoons die eigenlijk om de luisteraar heen zijn. Voor elke speaker een microfoon dus. Het is zo bedacht dat het ook schaalbaar is naar bijvoorbeeld Atmos. Dan zet je er nog wat bij. Het effect is dat wanneer jij je hoofd beweegt in de bioscoop, het geluidsbeeld niet verandert of nep voelt door die beweging. Je legt vast hoe het is om op de plek te zijn waar iets plaatsvindt. Dit is natuurlijk een wat minder handzame manier om iets op te nemen, maar ik vind het wel erg de moeite waard. Ik heb dit ook al in de drukte van New York geprobeerd en in de leegte van Namibië. En als je dat hoort, dan wil je eigenlijk nooit meer iets anders proberen.” 

Omgeving bepaalt
Het gaat er bij bovengenoemde opstelling niet eens om welke microfoons je gebruikt. Dat is minder belangrijk is dan hoe ze geplaatst staan. “En voor iedere omgeving gebruik je dan ook weer net andere afstanden tussen die microfoons”, legt Huisman uit. “Neem een plek als het stationsplein in Rotterdam. Daar zijn de afstanden en het aantal bronnen groter en dan wil je dus ook die afstand meer voelen. Of de haven van Rotterdam. Dat is ook een fantastische, meer verstopte plek. In de nacht gaat het allemaal gewoon door. Ik had mijn microfoonset op het dak van een auto geplaatst zodat ik binnen in die auto goed kon horen wat ik aan het opnemen was. Omdat het op een auto zat konden we de hele set up zelfs rijdend verplaatsen, wat erg praktisch is in zo'n uitgestrekt gebied.” 

Begrijpen
Huisman is niet iemand die graag commercials doet. “Daar heb ik geen geduld voor”, geeft hij zelf aan. “Alles honderd keer overdoen op de vierkante millimeter. Iets is een performance en zodra je dat te vaak herhaalt, dan verliest het aan authenticiteit wat het wint aan perfectie. Misschien ben ik daarom erg aangetrokken tot sferen, want dat is in zekere zin ook een performance van heel veel mensen, dieren, techniek en natuur.” De manier waarop je je werk beoordeelt op de set verschilt voor beeld en geluid. Als er een shot gedraaid is wordt er vaak gekeken of de compositie klopt en wat de rol van dat shot is binnen de montage. Bij audio is het zo dat er geluisterd wordt naar de inhoud en technische bruikbaarheid, die weer afhangt van de beoogde montage en haar shots. "Het kunnen beoordelen van je werk gaat erom of je de gereedschappen verstaat die op de set en in post beschikbaar zijn. En dat je weet wat je kunt verwachten als je die gereedschappen gebruikt. Als je een denoiser gebruikt, weet je dan al voor dat je op ‘render’ klikt hoe het gaat klinken met 4,8 noise-reductie? Te veel reductie zorgt voor een onnatuurlijk geluid. Een weggefilterde snelweg kan dan gaan klinken als een soort waterval door alle audio-artefacten die het gevolg zijn van over-processing. Dat wil niemand. Als je de volledige audioproductie begrijpt, dan kun je die keuzes maken en meer opties aanbieden. Het is mooi als het super clean kan, maar het is altijd een diplomatische beslissing, want je kan vaak maar twee keer per dag zeggen: ‘dit moet nog een keer’. Dat kan niet bij elk shot.”

Zonder geluidsman
Op de vraag hoe Huisman het vindt dat er bij tv programma's vaak gekozen wordt om zonder geluidsman te draaien, antwoordt hij: "Mij wordt als geluidsman nooit gevraagd of ik er ook camera bij kan doen. Daar heb je een cameraman voor. Die bedient de camera. Meestal wordt er gekozen voor twee zendertjes, maar de hengel blijft dan natuurlijk uit. Er wordt tegenwoordig wel veel meer op zenders vertrouwd dan vroeger. Vroeger kon je twee zenders inprikken en dat was het. Nu heb je recorders met zestien zenders ingebouwd. Technisch gezien een enorme vooruitgang. Maar goed, dan is dat weer de baseline en omdat het er niet indrukwekkend uitziet, verwacht men ook dat één persoon dat allemaal kan inzetten, terwijl je daar eigenlijk drie personen voor nodig hebt.” 

Zenders of hengel
“Ik denk dat bij 60% van het werk wat ik doe zenders noodzakelijk zijn”, gaat Huisman verder. “Klinkt een hengel mooier? Zeker! Een hengel geeft het materiaal leven. Zenders zijn er uit praktisch oogpunt. Die kunnen soms, als ze op de goede plek liggen, beter klinken dan een hengel. Bijvoorbeeld als iemand in een auto zit en je kan er niet bij. Of als aanvulling op de hengel, want waar je vroeger nog moest kiezen tussen hengel of zender, kun je het nu combineren door de plug-in Auto-Align Post.” Je hoort het nog wel eens in oude programma's. Als je hengel en zender tegelijk gebruikt, dan wordt je geconfronteerd met het feit dat de hengel en de zender op net een andere plek zijn ten opzichte van elkaar. Huisman: “Als een van de twee (of allebei) beweegt, dan hebben ze een effect op het gecombineerde geluid. Kamfiltering heet dat. Als je dat wilt oplossen, dan ga je hengel en zender syncen op een heel klein niveau, waardoor het fase-rein wordt en dan hoor je dat effect niet meer.” Huisman hoort ook wel eens van makers dat ze het geluid geïmporteerd hebben en dat het, als ze zender én hengel aanzette, eigenlijk minder klinkt dan wanneer ze één van de twee aanzetten. “Dan moet ik een kort lesje natuurkunde geven, want het is geen fout, maar een natuurverschijnsel. Het is een onvermijdelijk basisprincipe, dat je als maker net zo zou moeten begrijpen als de witbalans van je camera. Door een combinatie te maken van boom en zender kun je de spraak constanter laten voelen door het programma heen en kun je perspectiefkeuzes maken tussen wijde en close shots. Dat is wel fantastisch.” 

Geluidsontwerp
Op de vraag hoe je nu eigenlijk een geluidsontwerp creëert, reageert Huisman: “Ik zeg altijd: geen ontwerp is ook een ontwerp, want dan wordt het gewoon zoals het door omstandigheden is geworden. Maar als je van tevoren een visie vormt, ga je je richten op bepaalde details, die anders niet eens zouden opvallen. Dus als je bijvoorbeeld de omgeving in je ontwerp opneemt, dan neem je dat ook mee op de set. Misschien gaat het een rol spelen in het werk van een acteur. Als een acteur verschrikt opkijkt in zijn spel, dan kun je in het sound design daar bijvoorbeeld een blaffende hond plaatsen, wat een spanning genereert. Reageert de acteur niet, dan is dat geluid misschien misplaatst. Hoe gaan beelden samen met het geluid? Wanneer trek je het los? Wanneer zit het verweven? Wat is de rol van de muziek? Dat vormt de basis van een ontwerp.”

Realisme
Er wordt wel eens gezegd dat er gestreefd wordt naar een zo realistisch mogelijk geluidsbeeld. Maar wat is realisme in filmgeluid? “Daar kun je hele filosofische discussies over voeren”, geeft Huisman aan. “Wat is realisme voor mij? Wat is realisme voor jou? Wat is realisme voor iemand die op het punt staat zijn vrouw te ontvoeren? Die is niet bezig met het geluid van de kliko op straat. Die kliko is er wel en is dus realisme, maar die dringt niet binnen in zijn belevingswereld op dat moment. Of juist wel en is het de reden om toch een dagje te wachten met die ontvoering? Beleving zorgt ervoor dat je de aandacht stuurt voorbij het realisme, op een geloofwaardige manier. Neem bijvoorbeeld de scène in een restaurant waarbij je het geluid hoort van de metro die keihard door een scène heen raast, terwijl dat niks met de context te maken heeft. Is dat realisme? Nee, helemaal niet, maar het werkt wel, het is spannend!”

Libraries
“Als je sound design voor een animatie maakt, dan besef je pas hoeveel je cadeau krijgt bij het draaien van een film, als je gewoon op een plek bent”, begint Huisman tot slot. “Iemands bewegingen, voetstappen, ademhaling, sfeer. Al die dingen krijg je gewoon voor niks. Als je dat allemaal los moet maken, dan ben je wel even bezig.” Voor het maken van een rijke audiotrack put Huisman uit een eigen verzameling geluiden, gecombineerd met aangekochte libraries. Die collectie heeft hij wel eerst gecureerd. "Dat is vooral  weggooien. Als je ook maar even denkt dat je een geluid nooit gaat gebruiken: weg ermee! Want hoe meer geluiden je hebt, hoe minder makkelijk het wordt om het juiste geluid te vinden. Dus je moet als een soort bibliothecaris te werk gaan om te zorgen dat je kan vinden wat je zoekt. Weten wat je hebt is daarbij belangrijker dan heel veel hebben.”


 

De uitrusting van Sam Huisman

Aan de hengel: 
-  Sennheiser MKH50 (interieur) 
-    DPA 4017 (exterieur) 
-    DPA 4060 / 6060 (zenders)

ZAXCOM zenders met ingebouwde recorders

Omgeving: 
-- dubbel Mid Side surround (Schoeps CCM41/8/41)
- Spaced wide cardioid Surround array (5x MKH8090 op A-Ray)

Voor fictie:
Cantar X3 24 sporen mixer/recorder

Voor documentaire: 
Sound Devices 833 8 sporen mixer/recorder

Tijdcode: Betso TCX2

Audio post:
Pro tools
Avid s-serie controllers
PSI monitors
iZotope audio restoration plug-in









 

Facebook

Aanbevolen

Gratis AV & Entertainment ontvangen

Vul hier uw emailadres in en u wordt op de hoogte gehouden van de laatste nieuwtjes op AV gebied én ontvangt tevens de gratis digitale editie van AV & Entertainment